PIĘKNE ZABYTKI I WIDOKI W OSTROMECKU

Ostromecko (niem. Ostrometzko) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Dąbrowa Chełmińska, na ziemi chełmińskiej.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
W skład Zespołu Pałacowo-Parkowego w Ostromecku wchodzą: „Pałac Myśliwski-Stary”,
„Pałac Nowy” oraz 35 hektarów parku. Warto zajrzeć- jest to niedaleko drogi nr 80 miedzy Toruniem a Bydgoszczą.Co roku wielkim zainteresowaniem cieszą się letnie koncerty w plenerze, różnego rodzaju pikniki o charakterze zamkniętym.
W czasie wakacji, w soboty i niedziele, czynna jest letnia kawiarenka.Tereny Zespołu Pałacowo - Parkowego w Ostromecku nadają się doskonale do uprawiania turystyki weekendowej.

Zabytki Ostromecka

We wsi znajduje się okazały zespół pałacowo-parkowy należący do rodziny Schönborn, a od 1890 do 1945 roku do rodziny von Alvensleben. W skład zespołu wchodzą:

• Barokowy pałac (Pałac Stary, niem. Altes Schloss) zbudowany ok. roku 1730 w stylu saskiego rokoka na wysokiej skarpie nad Wisłą z inicjatywy wojewody pomorskiego Pawła Michała Mostowskiego w miejscu dawnego dworu rodziny Dorpowskich.
• Pałac klasycystyczny (Pałac Nowy, niem. Neues Schloss) zbudowany w 1849 roku^[1], zaprojektowany prawdopodobnie przez Karla Friedricha Schinkla^[2] na zlecenie Jakuba Martina Schönborna. W roku 1912 do pałacu dobudowano neobarokowe skrzydło z salą balową oraz ogrodowe tarasy.

Po 1945r. w pałacu zlokalizowano szkołę i internat dla niesłyszących dzieci, co przyczyniło się do znacznej dewastacji obiektu (zabytkowe parkiety pokryto płytkami, ściany - boazerią ze sklejki, kominki zamurowano, a stiuki pokryto kilkoma warstwami farby olejnej). Po 1990r. odrestaurowano winiarnię oraz sale na parterze: balową, złotą, pomarańczową, zieloną oraz salonik włoski.
Pałace otoczone są 40-hektarowym parkiem krajobrazowym w stylu angielskim (dęby, graby, modrzewie i kasztanowce), zaprojektowanym przez pruskiego ogrodnika królewskiego Petera Josepha Lennégo (współtwórcę m. in. ogrodów Sanssouci w Poczdamie). Park rozciąga sie na osi pałacu Schönbornów aż po ukryte w zieleni mauzoleum grobowe właścicieli z 1878 roku. U stóp Pałacu Mostowskich znajduje się ponadto ogród włoski w stylu renesansowym - jedyny w województwie i jeden z nielicznych w Polsce.
Na wzniesieniu obok zespołu pałacowego znajduje się przebudowany w latach 1763-1764 kościół pw. św. Mikołaja, Stanisława i Jana Chrzciciela z XIV wieku, z barokową wieżą.
Kompleks pałacowy jest w trakcie remontu generalnego. Pieniądze na ten cel pochodzą z budżetu miasta Bydgoszczy, które jest właścicielem i opiekunem kompleksu oraz z budżetu marszałka województwa kujawsko-pomorskiego.
W Ostromecku znajduje się źródło wód alkalicznych "Maria". Ma ono wody słabo zmineralizowane wodorowęglanowo-wapniowe, z dużą zawartością jonu siarczanowego, nisko-sodowe. Może być wykorzystywana w schorzeniach jelit, dróg moczowych oraz u diabetyków.

Chronologia

 

• 1222 - Wieś została przekazana przez księcia mazowieckiego Konrada, biskupowi Chrystianowi.
• 1231 - Biskup Chrystian przekazał Wieś Zakonowi Krzyżackiemu.
• 1466 - Ostromecko weszło w skład polskich Prus Królewskich.
• XIV - Wzniesiono kościół św. Mikołaja, Stanisława i Jana Chrzciciela .
• XVI - Ostromecko stało się własnością szlacheckiego rodu Ostromeckich herbu Pomian.
• 1890 - 1945 - Ostromecko było siedzibą rodziny von Alvensleben
• W 1943 roku okupanci hitlerowscy wprowadzili dla miejscowości niemiecką nazwę Ostermetz

Na terenie wsi zlokalizowane są dwa nieczynne cmentarze ewangelickie
.

KOŚCIÓŁ

Należy przypuszczać, że kościół w Ostromecku był już w XIII wieku. Pierwsza, już historyczna wzmianka o kościele w Ostromecku jest odnotowana w dokumencie kościelnym z 1414 roku. Już wtedy kościół miał jako patrona świętego Mikołaja. Kiedy ten kościół zbudowano, dokładnie nie wiemy. Z czego ten kościół zbudowano i jak długo istniał, nie wiadomo. Stał najprawdopodobniej w tym miejscu gdzie obecny. Pewne jest jednak, że w 1445 roku wzniesiono inny - nowy kościół, o którym wiemy jedynie, że kształtem przypominał dzisiejszy. (...) Z tych czasów tak odległych zachowały się do dziś dwie gotyckie rzeźby, obydwie drewniane i chromowane (malowane). Są to: "Tronująca Matka Boska z Dzieciątkiem" oraz "Pieta" (...) Rzeźby te są najstarszymi zabytkami naszego kościoła.
Pod koniec XVI wieku kościół w Ostromecku został przejęty przejściowo przez protestantów-ewangielików. Trwało to do około 1630 roku, ale już w tym właśnie roku 1630 został wzniesiony w Ostromecku masywny kościół z wieżą. Ten nowy budynek kościoła, mający solidną mocną konstrukcję wybudował na pewno Jan Dorpowski z żoną.
Z bardzo dokładnych badań wynika, że w latach 1664-1675 odnowiono kościół, naprawiono i przebudowano. Przebudowa ta i praca przy restauracji kościoła dokonały zmian w architekturze (budwonictwie) kościoła. Kościól został powiększony o zachodnie przęsło (część sklepienia) nawy i o zakrystię od północy. W ten sposób nawa kościelna, czyli miejsce dla ludzi wydłużyło się - kościół stał się większy (dłuższy). Od tego też czasu (przed 1675 rokiem) kościół ostromecki ma chór oraz dzwonnicę barokową - budowlę w kształcie wieży.
Po ukończeniu prac budowlanych w latach wyżej podanych, dnia 6 października Roku Pańskiego 1675 dokonano konsekracji, czyli uroczystego poświęcenia kościoła. Konsekrował kościół ksiądz biskup sufragan chełmiński Maciej Bystram. Tenże sufragan (biskup pomocniczy) po akcie konsekracji dodał patronów kościoła - świętego Mikołaja, świętego Stanisława i świętego Jana Chrzciciela.
W wieku XVIII Ostromecko było własnością hrabiowskiej rodziny Mostowskich (...) Bogdan Mostowski w 1717 dobudował nową zakrystię do tutejszego kościoła.
W 1764 roku zawaliła się wieża z dzwonami. Wieżę tę odbudował już Paweł Mostowski
Z 1767 roku pochodzi też zegar na wieży - dzisiaj już bardzo uszkodzony.
W 1859 roku parafia nasza straciła samodzielność. Kościół ostromecki stał się filią parafii Boluminek. Dopiero od 01.06.1939 roku parafia odzyskuje samodzielność (...)
(źródło: ks.Bogumił Szmergalski - Kościół w Ostromecku)
Ołtarz główny jest przykładem baroku XVIII wieku. Ma kształt bogatej ramy akantowo-wstęgowej z owalnymi medalionami, postaciami świętych Stanisława, Wojciecha, Zygmunta, Jerzego i Jana Chrzciciela. W polu centralnym wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1630 r. Boczne ołtarze pochodzą z tego samego warsztatu co główny.

PARK

Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku składa się z dwóch pałaców oraz dwóch otaczających je parków: ogrodu włoskiego i parku w stylu angielskim. Ogród włoski, założony przed 1714 rokiem, jest najstarszą częścią parkową w Ostromecku. Rozciąga się za pałacem myśliwskim w kierunku starorzecza Wisły. Park jest wielopoziomowy, prowadziły do niego szerokie drewniane schody, dotychczas jeszcze nie odbudowane. Z dwóch stron znajdowały się tarasy kwiatowe wzmacniane głazami i murem. Od wschodu na skarpie znajdowała się grota - kapliczka i mała lodownia, w strumyku zaś dwie studnie z zastawkami. Ze zbocza biegną dwa podwójne szpalery lip podkreślające osiowość kompozycji. Północne zakończenie osi stanowiła sadzawka z fontanną - obecnie nieistniejąca. Po wschodniej i zachodniej stronie szpalerów rozplanowano ogrody opierające się na schemacie kwaterowym, obsadzone różnymi gatunkami drzew. Aleja włoskiego ogrodu kończy się przy jeziorze, będącym dawnym korytem Wisły. Skarpę ujęto trzema tarasami i murem oporowym z kamienia polnego z półkolistą basteją w południowo-wschodnim narożniku. Poniżej tarasów są jeszcze widoczne ślady stawu, fontanny i obwałowania. Park w stylu angielskim został założony wokół nowego pałacu w latach 1830-40. W zagospodarowaniu przestrzennym parku uwzględniono naturalną rzeźbę terenu i układ wodny. Składał się z części zielonej oraz leśnej, oddzielonej szosą od reszty lasu. Od strony szosy usytuowane są 3 stawy zw. "Kluczykami". Natomiast od strony folwarcznej park został ogrodzony murem. Przed pałacem utworzono kolisty podjazd z obszernym gazonem pośrodku. Z dwóch stron gazonu posadzono drzewa ozdobne, będące obecnie pomnikami przyrody - lipa drobnolistna o obwodzie ponad 3 m, czarna sosna i buk czerwony. Z drugiej strony pałacu na terenie zielonym rosną pojedyncze egzemplarze dębu szypułkowego (obwód ponad 3 m), kasztanowców białych oraz jeden kasztanowiec czerwony. Na wzgórzu koło muszli rośnie rośnie pojedyncza lipa drobnolistna, a w otoczeniu na poboczach - wielopienne okazy lip i klonów.
   Do zielonego parku krajobrazowego przylega leśna część parku z oczkami wodnymi. Pierwotny las został wkomponowany w park i stanowi uzupełnienie polany widokowej. W leśnej części parku dominują zbiorowiska grądowe wysokie i niskie. Występują też enklawy łęgowe i olsowe nad jeziorem.
   W zbiorowiskach olsowych dominują olchy czarne z udziałem wiązu, brzozy brodawkowatej i jesionu wyniosłego. W podszycie i w podroście: brzoza omszona, bluszcz pospolity, bez czarny, kruszyna pospolita, leszczyna pospolita, czeremcha zwyczajna.
   Nad starorzeczem, koło jeziora występuje zbiorowisko łęgowe. Znajdziemy tam dorodne okazy olszy czarnej o obwodzie  4,30 m, wierzby kruchej o obwodzie 3,20 m a także szakłaka pospolitego (obwód 1,7 m). W warstwie podrostów występuje: czeremcha zwyczajna, dereń świdwa, bez czarny, głóg jednoszyjkowy, porzeczka czarna i alpejska, kruszyna pospolita.
   W centralnej części parku, usytuowanej na falistym terenie górnego tarasu, występują zbiorowiska grądu wysokiego. Stanowią większą część obszaru leśnej części parku. Do 1983 r., w którym nastąpiła inwazja brudnicy mniszki i konieczne było wycięcie drzew, dominowała sosna zwyczajna w wieku około 150-230 lat. Po tej klęsce ekologicznej obumarło ok. 98% sosny zwyczajnej  oraz wszystkie świerki, jodły i daglezje. Obecnie w drzewostanie dominują: klon pospolity i klon jawor, dąb szypułkowy, buk pospolity, kasztanowiec zwyczajny, lipa drobnolistna.
   Do pomników przyrody w ostromeckim parku zaliczono: 20 kasztanowców białych, 17 dębów szypułkowych, 11 lip drobnolistnych, 5 wiązów szypułkowych, 4 buki pospolite, 2 dęby szypułkowe, klon pospolity, jesion wyniosły, olszę czarną i sosnę wejmutkę.

PAŁAC

Pierwotny pałac, zwany "Myśliwskim", został wybudowany w Ostromecku  w latach 1730-1740 w stylu saskiego rokoka przez kasztelana płockiego, Bogdana Teodora Mostowskiego herbu Dołęga. Pałac został przekształcony w dwupiętrową rezydencję reprezentacyjną w latach 1758-1766. Do dziś możemy podziwiać monumentalną bryłę o powierzchni użytkowej 542 m kwadratowych, zwieńczoną podwójnie łamanym dachem, zdobionym rzeźbą orła. Zabytkowa budowla wraz z otaczającą zielenią oraz rozmieszczonymi w pobliżu rzeźbami znanych kompozytorów tworzy interesującą całość. Niegdyś w "Starym Pałacu" odbywały się spotkania myśliwych oraz pikniki kończące polowania. Dlatego pałac nazwano "myśliwskim".
Od 1985 roku "Stary Pałac" przejęła Filharmonia im. Ignacego Paderewskiego, tworząc tu swoją filię. Marzeniem ówczesnego śp. dyrektora Filharmonii - Andrzeja Szwalbe było utworzenie w Ostromecku zwanym "Bydgoskim Wilanowem" Ośrodka Kultury Narodowej, który by promieniował sztuką na cały region bydgoski. W pałacu zgromadzono kolekcję (125 pozycji) współczesnego malarstwa i grafiki polskiej oraz zbiór 50 zabytkowych pianin i fortepianów. Pałac stanął przy samej krawędzi wiślanej skarpy, w miejscu, gdzie wznosiło się owe castrum - wymienione w pierwszym dokumencie, później stanica rycerska, wreszcie obronne dwory Ostromeckich i Dropowskich. Na fundamentach budowli (co widać w piwnicach) burzonych podczas wojen, stanął wreszcie w latach 1758-65 pałacyk, Bogdana Teodora Mostowskiego - kasztelana płockiego, rozbudowany przez jego syna Pawła Michała - wojewodę pomorskiego. Nie tak okazały jak chciał wojewoda, bo szlachta pomorska krytykowała jego architektoniczne rozpasanie, ale ładny - w stylu saskiego czy jak niektórzy chcą - warszawskiego rokoko. Przekazy milczą na temat architekta ostromeckiej rezydencji. Można jedynie przypuszczać, że Mostowski korzystał z artystycznego mecenatu Jana Augusta Hylzena - swego teścia, który wzniósł w owym czasie pałac w Warszawie, znany dotąd pod nazwą "Pałac Mostowskich" (...)